Перейти к содержимому


Фотография

Əhməd Zərruq - Əqidə


  • Mövzuya cavab vermək üçün, avtorizasiyadan keçməlisiniz.
Bu mövzuya hələki cavab yazılmayıb

#1 Muslih

Muslih

    Mütəxəssis

  • Moderators
  • 886 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 06 mart 2013 - 07:31

Maliki alimlərindən Əhməd Zərruq (842-899 h/1442-1493 m) qısa bir şəkildə əqidənin ən təməl əsaslarını özünəməxsus bir "üçlük sistemdə" izah etmişdir. Bu sistemdə bir izah diqqətimi çəkdiyi üçün onu oxucularla bölüşmək istədim:


مَدارُ العقيدةِ على ثلاثةِ معارفَ : معرفةِ المُرسِل ، و المرسَل ، و المرسَل به

فمعرفةُ المرسِل بثلاثةِ أشياء : ما يجب له ، و ما يستحِيل عليه ، و ما يجوز في حقِّه
فالذي يجب له ثلاثةٌ : الوجودُ المطلَق ، والكمال المطلق ، والبقاء المطلَق
والذي يستحِيل عليه ثلاثةٌ : هي أضدادُ هذه ؛ وهي : العدَمُ ، أو تقييدُ الوجود؛ والنقْصُ ، أو تقييدُ الكمال ؛ والفناءُ ، أو تقييدُ البقاء
والذي يجوز في حقِّه ثلاثةٌ : إيجادُ المعدومِ الجائزِ ، وإعدامُ الموجودِ الجائزِ ، و إيقاعُ الخارقِ والمعْتادِ
مِن الخارق : بعْثُ الرسل ، و إنزالُ الكتُب ، و نحوُ ذلك

وأما معرفةُ المرسَل ، فثلاثةٌ أيضاً
ما يجب له ، وهي ثلاثة : الصِدْق ، والأمَانة ، وتبليغُ الرسالة
و ما يستحِيل عليه ، وهي ثلاثةٌ : الكَذِبُ ، والخَيانةُ ، وعدمُ تبليغِ الرسالة
و ما يجوز عليه ، و هي ثلاثةٌ : الأغراضُ ، إلا الفاسدة ؛ و الأعراضُ ، إلا القادِحة ؛ و الأمراضُ ، إلا المنقِصة

وأما المرسَل به ، فعلى ثلاثةِ أقسامٍ : أمرٌ ، ونهيٌ ، وخبَرٌ
فالأمر : وجوبيٌ ، وندْبيٌ
والنهي : تحريميٌ ، وتنزيهيٌ
والخبر على ثلاثةِ أقسامٍ : خبرٌ عن الدنيا ، و انقراضِها ؛ وخبرٌ عن الآخرة ، و دوامِها ؛ وخبرٌ عن الحقائق ، وتَحقيقها ؛ فالأول للاعتبار ، والثاني للإيثار ، والثالث لتحقيقِ الإيمان

وكلٌّ يجب التصديقُ به ، والعملُ عليه
ولهذه الجملة تفصيلٌ يَطول شرْحُه ، مَن فُتِحَ عليه بابُ العلمِ أدْرَكه ، وإلا فهذا القدَرُ كافٍ ، وبالله سبحانه التوفيقُ



"Əqidənin əsasları üç mövzu üzərinə bina edilmişdir:
1. Mursil/Göndəricinin bilinməsi. (Yəni: Allahın)
2. Mursəl/Göndərilənin bilinməsi. (Yəni: Rəsulların)
3. Mursəl bih/Göndərilən şeyin bilinməsi. (Yəni: kitabların mühtəvasını)

1. Mursil/Göndəricinin (Allahın) bilinməsi üç yöndən olmalıdır:
a ) Onun haqqında vacib olanlar.
b ) Onun haqqında imkansız olanlar.
C ) Onun haqqında caiz olanlar.
Allah haqqında vacib olanlarda öz növbəsində üçdür: Mütləq vucud, mütləq kamillik, mütləq bəqa/varolmaq.
Onun haqqında imkansız olanlarda öz növbəsində üçdür ki, bunlarda sayılan üç şeyin ziddidir: Yoxluq və ya varlığın məhdud olması, Naqislik və ya kamilliyin məhdudluğu, fanilik və ya baqiliyin/varolmanın məhdudluğu.
Onun haqqında caiz olan şeylərdə öz növbəsində üçdür: Caiz olan yoxun var edilməsi, caiz olan mövcudun yox edilməsi, alışılmış və adətə zidd şeylərin etdirilməsi.
Adətə zidd (xariqul adəh) şeylərə misal olaraq: Rəsulların göndərilməsi, kitabların endirilməsi və bənzəri şeyləri göstərmək olar.

2. Mursəl/Göndərilənin (Rəsulun) bilinməsidə həmçinin üç yöndən olmalıdır:
a ) Onun haqqında vacib olanlar. Bunlar üçdür: Sidq/doğruçuluq, əmanət/əminlik, risalətin təbliği.
b ) Onun haqqında imkansız olanlarda üçdür: Yalan, xəyanət, risaləti təbliğ etməmək.
c ) Onun haqqında caiz olanlarda üçdür: Fasid olmayan məqsədlər, qınağa səbəb olacaq xüsusiyyətlər, nöqsan olmayacaq xəstəliklər.

3. Mursəl bih/Göndərilən şeylərdə üç qismdir: Əmr, nəhy və xəbər.
a ) Əmr: Vucubi və nədbidir.
b ) Nəhy: Təhrimi və tənzihidir.
c ) Xəbər üç qismdir: Dünya və faniliyi haqqında xəbər, Axirət və onun daimiliyi haqqında xəbər, həqiqətlər və onların doğrulanması haqqında xəbər. Birincisi ibrət almaq, ikincisi (Axirəti) üstün tutmaq, üçüncüsü isə imanı doğrulamaq üçündür.

Bütün bunları təsdiq etmək və buna görə əməl etmək vacibdir. Qeyd etdiyimiz bu qısa prinsiplərin uzun şərhi vardır.
Elm qapısı kimin üçün açılıbsa bunu dərk edər. Əks halda bu miqdarda yetərlidir. Tövfiq ancaq münəzzəh olan Allahdandır."

 

Qaynaq: Əhməd Zərruq: Şərhul Muqaddimətiş Şatibiyyə: 10-11


  • Muslih və Usuli bu ismarıcı bəyəndilər

Hədis: "İnsanlar dəvələr kimidir. Yüz nəfərdən işə yarayan bir nəfər belə tapa bilməzsən" (Səhih Muslim)





Bu mövzunu oxuyan istifadəçi sayı: 0

0 İstifadəçi, 0 Qonaq, 0 Anonim