Перейти к содержимому


Фотография

Mürəkkəb FətvalarFətva növləri və Fiqhul Vaqi


  • Mövzuya cavab vermək üçün, avtorizasiyadan keçməlisiniz.
Bu mövzudakı ismarıc sayı: 4

#1 Usuli

Usuli

    Forum Əhli

  • Moderators
  • 1.265 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 20 noyabr 2015 - 03:17

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Fətvanın Növləri

 

Dinimizdəki fətva və hökmləri ikiyə bölə bilərik:

1. Sadə fətvalar. Misal: Dəstəmazlı olmaq Namazın şərtidir. Su içmək Orucu pozar. Coraba məsh çəkə bilmək üçün filan şərtlərə ehtiyac var. Fasiqin xəbəri araşdırılmalıdır.

2. Mürəkkəb fətvalar. Misal: Avropadan gələn ətlər haramdır. Çünki orada heyvanlar kəsilmir, elektriklə öldürülür.

ESHEL corabına məsh çəkilər. Çünki, tələb edilən şərtləri daşıyır.

Filan şəxsin gətirdiyi xəbərlər araşdırılmalıdır. Çünki, o şəxs fasiqdir. Bu növ fətvalara eyni zamanda "nihayi" adını da verə bilərik.

 

Sadə fətva və hökmlər üçün, ancaq Şəri bilgi yetərli olsa da, Mürəkkəb növdən sayılan fətvalar belə deyildir.

Mürəkkəb fətvalarda nihayi qərar, iki önəmli xüsus üzərinə qurulur: Şəri bilgi + qeyri Şəri bilgi = Nihayi fətva.

 

Mürəkkəb fətvaların iki əsas üzərinə qurulduğunu İbn Qeyyim (691-751 h/1292-1350 m) bu cür ifadə edir:

 

ولا يتمَكَّن المفتي ولا الحاكمُ مِن الفتوى والحكْم بالحق إلا بنوعَين مِن الفهم

أحدُهما : فهمُ الواقعِ والفقهُ فيه واستنباطُ علمِ حقيقةِ ما وقَع بالقرائنِ والأماراتِ والعلامات حتى يُحيط به علْماً

والنوع الثاني : فهم الواجب في الواقع ، وهو فهمُ حكمِ الله الذي حكَم به في كتابه أو على لسانِ رسوله في هذا الواقع ، ثم يطبِّق أحدَهما على الآخر ؛ فمن بذَل جَهْدَه واستفرَغ وُسْعه في ذلك لم يعدَمْ أجريَن أو أجراً ؛ فالعالمُ مَن يتوصَّل بمعرفةِ الواقع والتفقهِ فيه إلى معرفةِ حكمِ الله ورسولِه ، كما توصَّل شاهدُ يوسفَ بشقِّ القمِيص مِن دبُرٍ إلى معرفة براءتِه وصدقِه ، وكما توصَّل سليمانُ - - بقوله : " ائتُوني بالسّكِين حتى أشُقَّ الولَد بينكُما " إلى معرفةِ عيْنِ الأم ، وكما توصَّل أميرُ المؤمنين علي - عليه السلام - بقوله للمرأةِ التي حمَلت كتابَ حاطبٍ لما أنكرتْه " لتُخرِجْنَ الكتابَ أو لنجرّدنَّك" إلى استخراجِ الكتاب مِنها

ومَن تأمَّلَ الشريعةَ وقضايا الصحابةِ وجَدها طافِحة بهذا ، ومَن سلَك غيرَ هذا أضاعَ على الناس حقوقَهم ، ونسَبه إلى الشريعة التي بعَث الله بها رسولَه

 

"Müfti və Hakim, doğru bir fətva və hökm vermək üçün iki növ bilgiyə sahib olmalıdır:

1. Reallığı idrak etmək, hadisələrin iç üzünü anlamaq və tam vaqiflik üçün qərinələr, əmarələr və əlamətlərlə istinbat edə bilmək.

2. Bu reallığın gərəyini bilmək. Bu da, uca Allahın öz kitabında və ya Elçisinin diliylə, sözü gedən reallıqla əlaqəli təsbit etdiyi hökmüdür.

Daha sonra, bu iki növ bilginin birini digərinə tətbiq edər. Kim bu yöndə yetərincə çalışarsa, iki və ya bir əcri əldə edər.

Alim o kimsədir ki, reallığı anlamaqla, o haqda Allah və Rəsulunun hökmünü əldə edə bilir.

Necəki, Yusufun - aleyhissəlam - şahidi, köynəyin arxadan yırtılmasından onun günahsız və doğru sözlü olduğu qənaətinə varmışdı.

Necəki Suleyman - aleyhissəlam - "mənə bıçaq gətirin, uşağı bu iki qadın arasında bölüm" sözüylə, uşağın həqiqi anasını təsbit etmişdi.

Necəki, möminlərin əmiri Əli - aleyhissəlam -, Hatibin məktubunu daşıyan qadın bunu inkar etdiyi zaman, "ya məktubu çıxaracaqsan, ya da səni soyunduracayıq" deyərək, qadının məktubu təslim etməsinə nail olmuşdu...

... Kim Şəriəti və Səhabələrin verdikləri hökmləri incələyərsə, bu cür şeylərlə dolu olduqlarını aşkarlayar.

Hər kim bu cür davranmazsa, insanların haqlarını zay edər və bu haqsızlığı, Allahın Rəsuluyla göndərdiyi Şəriətə nisbət edər."

 

Qaynaq: İbn Qeyyim: İlamul Muvəqqiin: 2/165-166

Daru İbnil Cəvzi: 1423

 

İbn Teymiyyə (661-728 h/1263-1328 m) kəlimeyi şəhadət gətirən, ancaq bununla bərabər İslam torpaqlarına hücum edən Tatarlarla savaşmanın məşruluğundan danışarkən, bu cür fətvaların iki əsas üzərinə qurulduğunu vurğulayaraq deyir:

 

نعم يجِب قتالُ هؤلاءِ بكتابِ اللهِ ، وسنةِ رسوله ، واتفاقِ أئمةِ المسلمين ، وهذا مبني على أصلَيْن : أحدُهما : المعرفة بحالهم . والثاني : معرفةُ حكْمِ الله في مثلِهم

فأما الأول : فكل مَن باشرَ القومَ يعلَم حالَهم ، ومَن لم يُباشرْهم يعلَم ذلك بما يبلُغه مِن الأخبار المتواترة ، وأخبارِ الصادقِين

 

"Bəli! Tatarlarla savaşmaq, Allahın Kitabı, Rəsulunun sünnəti və müsəlmanların imamlarının ittifaqıyla vacibdir.

Bu (nihayi hökm), iki əsas üzərinə quruludur: 1) Tatarların halını bilmək. 2) Uca Allahın bu kimilər haqqındakı hökmünü bilmək.

Birinci bəndə gəlincə, onlarla münasibətdə olan hər kəs hallarını bilir. Münasibətdə olmayanlar isə, çoxsaylı mütəvatir xəbərlər və güvənilir insanların verdiyi məlumatlara əsasən onların halından xəbərdar olarlar..."

 

Qaynaq: Əhməd İbn Teymiyyə: Əl Fətəvəl Kubra: 3/534

Darul Kutubil İlmiyyə: 1408/1987

 

Mürəkkəb fətvaların növləri də sayılmayacaq qədər çoxdur. Onlara bəzi örnəklər vermək istəyirəm:

 

Bir fəqihə Forex haqqında sual verildiyini düşünün. Bu suala nihayi cavab, ancaq aşağıdakı düstur vasitəsilə verilə bilər:

Şəri bilgi (qadağan edilən mali əməliyatları bilmək) + İqtisadi bilgi (Forexin mahiyyəti) = Nihayi qərar (Forex cazidir və ya deyildir)

Forexin mahiyyətindən xəbərdar olmayan bir fəqihin, bu suala nihayi cavab verməsi heç cür mümkün deyildir.

 

Azərbaycanda satılan məchul ətlərin yeyilməsi caizdirmi? Bu suala nihayi cavab, ancaq aşağıdakı düstur vasitəsilə verilə bilər:

Şəri bilgi (ətin halallığı üçün tələb edilən şərtlər) + Vaqiə bilgisi (Azərbaycandakı ətlərin mənşəyi, kəsim üsulları və idxalı haqda məlumat) = Nihayi qərar (məchul ətləri yemək caizdir və ya deyildir)

 

Red Bull içmək caizdirmi? Bu suala nihayi cavab, ancaq aşağıdakı düstur vasitəsilə verilə bilər:

Şəri bilgi (qadağan edilmiş içkilərin xüsusiyyətləri) + Kimyəvi tərkib bilgisi (Red Bullun tərkibi) = Nihayi qərar (caizdir və ya deyil)

Garnier şirkəti boykot edilməlidirmi? Bu suala nihayi cavab, ancaq aşağıdakı düstur vasitəsilə verilə bilər: 
Şəri bilgi (boykotun hökmünü bilmək) + Vaiqə bilgisi (Garnier firmasının İslamla savaşdakı rolundan xəbərdar olmaq) = Nihayi qərar (İsrail dəstəkçisi olan Garnierin boykotu vacibdir)

 

Süni mayalanma caizdirmi? Bu suala nihayi cavab, ancaq aşağıdakı düstur vasitəsilə verilə bilər:

Şəri bilgi (bu mövzudakı qadağaları bilmək) + Tibbi bilgi (süni mayalanma prosesinin mahiyyətinə vaqif olmaq) = Nihayi qərar (Süni mayalanma caizdir)

 

Siqaret çəkmək caizdirmi? Bu suala nihayi cavab, ancaq aşağıdakı düstur vasitəsilə verilə bilər:

Şəri bilgi (sağlamlığa zərər verən şeylərin hökmünü bilmək) + Tibbi bilgi (Siqaretin sağlamlığa zərərlərini bilmək) = Nihayi qərar (Siqaret çəkmək caiz deyil)

 

ESHEL corablarına məsh çəkmək caizdirmi? Bu suala nihayi cavab, ancaq aşağıdakı düstur vasitəsilə verilə bilər:

Şəri bilgi (məsh çəkiləcək corabın şərtlərini bilmək) + Vaqiə bilgisi (adı çəkilən corabların bu şərtləri daşıyıb daşımadığını bilmək) = Nihayi qərar (bu corablara məsh çəkilməsi uyğundur)

 

Müsəlmanlar mitinq və bənzəri tədbirlər vasitəsilə mübarizə apara bilərmi? Bu suala nihayi cavab, ancaq aşağıdakı düstur vasitəsilə verilə bilər:

Şəri bilgi (mübarizə üsullarına qoyulmuş məhdudiyyətlər) + Mübarizə elmi prisnipləri haqda bilgi (bu cür tədbirlərin mahiyyəti, fayda və zərərləri, uğurlu olma dərəcələri) = Nihayi qərar (Mitinqlər keçirmək özlüyündə caizdir)

 

Miras haqda verilmiş hər hansı bir suala cavab üçün aşağıdakı düstura əməl edilməlidir:

Şəri bilgi (miras əhkamlarını bilmək) + Riyazi bilgilər = Nihayi qərar (müəyyən kimsələrin mirasını hesablamaq)

 

Təbii ki, düsturdakı "qeyri Şəri" bigilər dəyişdikcə, nihayi qərarlar da dəyişir. Bu dəyişikliklər, örflə, zamanla, məkanla, insanların əxlaqının pozulması və bir çox başqa ünsürlə əlaqəli ola bilər. Dediyimizin daha yaxşı anlaşılması üçün örflə əlaqəli sadə örnəklər verək:

 

Şəri bilgi (bir qadına zina iftirası atmaq cinayətdir) + Örfi bilgi (Azərbaycanda hansısa qadına "quş" deyilib, yerli örfə görə bu söz "fahişə" mənası daşıyır) = Nihayi qərar (söz sahibi iftira atdığı üçün cəzalandırılar)

Eyni hadisənin Türkiyədə olduğunu düşünək:

Şəri bilgi (bir qadına zina iftirası atmaq cinayətdir) + Örfi bilgi (Türkiyədə hansısa qadına "quş" deyilib, yerli örfə görə bu söz "fahişə" mənası daşımır) = Nihayi qərar (söz sahibi qadına iftira atmış sayılmaz)

 

Mürüvvət/Ciddiyyət üzərindən bir örnəyə baxaq. Qədimdə Ərəblər arasında kişinin başı açıq gəzməsi ciddiyyətsizlik sayılardı.

Şəri bilgi (örfdəki mürüvvətə zidd əməllərdən çəkinilməlidir) + Örfi bilgi (başı açıq gəzmək mürüvvətə ziddir) = Nihayi qərar (başı açıq gəzən filan şəxs qeyri ciddi adamdır)

Lakin günümüzdə xüsusən bizim ölkəmizdə belə bir ölçü yoxdur. Eyni prosesi ölkəmiz üçün düşünək:

Şəri bilgi (örfdəki mürüvvətə zidd əməllərdən çəkinilməlidir) + Örfi bilgi (başı açıq gəzmək mürüvvətə zidd deyil) = Nihayi qərar (başı açıq gəzən filan şəxs bu səbəblə qeyri ciddi sayılmaz)

 

Həmçinin uca Allahın bir çox əmri, ancaq mürəkkəb bilgilərlə həyata keçirilə bilər. "Salihlərlə bərabər olun", "Bir fasiq sizə xəbər gətirərsə onu araşdırın", "Baği tayfayla savaşın", "Qüvvə toplayın", "Zəkatı fəqirlərə verin" və bənzəri bütün əmrlər, reallıq bilgisi olmadan, insanları tanımadan tətbiq edilə bilməz:

 

Şəri bilgi (salihlərlə bərabər olun) + Vaqiə bilgisi (filan şəxs salihdir) = Tətbiq - Nihayi qərar (filan şəxslə bərabər olmaq)

Şəri bilgi (fasiqin xəbərini araşdırın) + Vaqiə bilgisi (filan şəxs fasiqdir) = Tətbiq - Nihayi qərar (filan şəxsin xəbəri araşdırılmalıdır)

Şəri bilgi (bağilərlə savaşın) + Vaqiə bilgisi (filan qrup bağidir) = Tətbiq - Nihayi qərar (filan qrupla savaşılmalıdır)

Şəri bilgi (qüvvə toplamaq vacibdir) + Vaqiə bilgisi (günümüzdə qüvvə ünsürlərinin təsbiti) = Tətbiq - Nihayi qərar (o ünsürlərə sahib olmaq vacibdir)

Şəri bilgi (zəkat fəqirə verilər, fəqir kimə deyilir) + Vaqiə bilgisi (filan şəxs fəqirdir) = Tətbiq - Nihayi qərar (filan şəxsə verilən zəkat keçərlidir)

 

İbn Qeyyim (691-751 h/1292-1350 m) hökmlərin tətbiqi üçün ətrafdakı insanları tanımağın qaçınılmazlığı haqda deyir:

 

فهاهُنا نوعانِ مِن الفقه ، لا بدَّ للحاكم منهما : فقهُ في أحكام الحوادِث الكليّة ، وفقه في نفسِ الواقع وأحوالِ الناسِ ، يُميّز به بين الصادق والكاذب ، والمحقّ والمبْطِل

ثم يُطابق بين هذا وهذا فيُعطِي الواقعَ حكْمَه مِن الواجب ، ولا يجعَل الواجبَ مخالفاً للواقع

 

"Bilgi iki növdür və hakim bunların hər birinə vaqif olmalıdır.

1. Külli hadisələrin hökmlərini bilmək.

2. Reallığın/Vaqiəninin özünü və insanların hallarını bilmək, doğru sözlünü yalançıdan, haqlını haqsızdan seçə bilmək.

Sonra bunları uzlaşdırar və sözü gedən vaqiə haqqında vacib olan hökmü verər. Hökmü vaqiəyə müxalif olaraq verməz."

 

Qaynaq: İbn Qeyyim: Ət Turuqul Hukmiyyə fis Siyəsətiş Şəriyyə: 7

Dar Aləmil Favaid: 1428

 

İnsanlara qarışmayan, cəmiyyət içinə çıxmayan, ictimai siyasi hadisələri izləməyən, təhlil qabiliyyəti olmayanlar, kimin salih, kimin fasiq, kimin baği olduğunu bilməz və nəticədə uca Allahın müvafiq əmrlərini yerinə yetirmiş olmazlar!

 

Misalları çoxaltmamız mümkündür. Lakin, məramın anlaşılmasına yetəcək qədər örnəklər verdik. Mövzuyla bağlı geniş məlumat üçün, bu mövzuda yazılmış xüsusi kitablara müraciət edilə bilər. (Türk dilində bu barədə yazılmış ən gözəl kitablardan biri, Məhmət Ərdoğanın qələmə aldığı "İslam Hüququnda Əhkamın Dəyişməsi" adlı əsərdir)

 

Nəticə etibarıyla, uca Allahın əmr və qadağalarına riayət etmək üçün sadəcə Şəri bilgi yetərli deyil. Bir çox hallarda Tibbdən Riyaziyyata, Siyasətdən Sosyal həyata qədər müxtəlif sahələrə əhil olmaq və ya əhliylə məşvərət etmək qaçınılmazdır.

Mürəkkəb fətvalar üçün tələb edilən əlavə məlumatlara sahib olmayan kimsələrin, Dini bilikləri nə qədər çox olarsa olsun, nihayi fətva vermələri caiz deyildir. Bu kimi şəxslərin verdiyi mürəkkəb fətvaların heç bir dəyəri yoxdur!

Mürəkkəb fətvaların mahiyyəti, növləri və qeyri Şəri bilgilərin bu işdəki önəmini anladıqdan sonra, qısa olaraq Ümmətin bu sahədəki halına nəzər salaq.
 


  • Hənif və Umm Maryam bu ismarıcı bəyəndilər
Ən çətin yıxılan büt, insanın öz nəfsidir...

#2 Usuli

Usuli

    Forum Əhli

  • Moderators
  • 1.265 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 20 noyabr 2015 - 03:20

İslam Ümməti və Mürəkkəb Fətvalar

 

Allah Rəsulu, Siyasi, Hərbi və başqa sahələrlə əlaqəli mürəkkəb qərarlarında adətən müvəffəq olmuşdur.

Səhabələrinin bir qismini Həbəşistana göndərərkən, "orada adil bir hökmdar vardır", Muazı Yəmənə göndərdikdə "orada Əhli Kitabla qarşılaşacaqsan" deyərkən - o zamanın çətin şəraitində belə - qonşu ölkələrdəki İctimai - Siyasi vəziyyətdən xəbərdar olduğunu göstərmişdir.

Lazım olduqda müvafiq sahənin ekspertləri ilə məşvərət etmiş, Xəndək savaşında olduğu kimi onların fikirlərinə dəyər vermiş, Bədrdə olduğu kimi, Hərbi sahədə ona yönəldilmiş yerli tənqidləri qəbul etmişdir. Kim Rəsulullahın siyərini bəsirətlə təhlil edərsə, buna şahid olar.

 

Lakin, sonrakı fəqihlərimizin halına baxdıqda, onlardan bir çoxunun bu mövzuda Rəsulullahın mirasçısı olduğunu deyə bilmirik....

Məşhur üsulçu Şihəbuddin Əl Qarafi (v. 684 h/1285 m) bu prolemi açıq şəkildə vurğulayanlardandır:

 

وكمْ يخفَى على الفقيهِ والحاكمِ الحقُّ في المسائلِ الكثيرةِ بسببِ الجهلِ بالحسابِ والطبِّ والهنْدَسةِ فينبغي لذوي الهِمَمِ العليةِ أن لا يترُكوا الاطلاعَ على العلومِ ما أمْكنهم

فلمْ أرى في عُيوب الناسِ شيئاً ... كنقْصِ القادِرين على التَمامِ

 

"Hesab/Riyaziyyat, Tibb, Həndəsə kimi elmləri bilmədikləri üçün çox məsələlərdə Fəqih və Hakimlərə həqiqət gizli qalmışdır. Bu səbəblə, yüksək hədəfləri olan kimsələrin imkanları daxilində (məzkur) elmlərdən xəbərsiz qalmaması lazımdır.

İnsanların ayıbları arasında, kamilliyə qadir olan kimsənin nöqsanından daha böyük bir ayıb bilmirəm."

 

Qaynaq: Şihabuddin Əl Qarafi: Əl Furuq: 4/31

Beyrut: Darul Kutubil İlmiyyə: 1418/1998

 

Qarafinin sözlərini doğrulamaq üçün verə biləcəyimiz örnəklər saymaqla bitməz... Etiraf etmək çətin olsa da, bu hallarla mütəmadi qarşılaşırıq.

Mahiyyətindən xəbərsiz olduqları Dünyəvi elmləri qadağan edənlərimi desək, yaşadığı ölkədə istifadə edilən pulları tanımamağı zühd sayanlarımı desək, Qiblə təyini üçün ulduzlardan istifadəni caiz saymayıb, Qiblənin ancaq Gündoğanla Günbatan arasında olacağına fətva verənimi desək, Misirin düşdüyü İqtisadi sıxıntının həlli üçün bütpərəst Çinə hücum edib mallarını almağı təklif edənlərimi desək, Debit və Kredit kartı arasında fərqi bilmədən qəliz bank əməliyyatları haqda fətva verənlərimi desək, öldürülən müsəlmanlara aid rəsmlərin sosyal medyada paylaşılmasının haramlığına fətva verənlərimi desək... Fələstinin xəritədə yerini bilməyən "Fələstin Qurtuluş Təşkilatlar"ındanmı danışsaq...

Hətta "Vaqiənin Fəqihi" adlandırdıqları Yusuf Əl Qaradavi, Çeçenistan tağutu Ramzan Kadırov və atasının önəmli İslami şəxsiyyətlər olduğundan dəm vurur...(link)

Digərləri Aliya İzzetbeqoviçi, Səddam Hüseyni və ya Muəmmər Qaddafini İslam qəhrəmanı elan edir...

İslami təşkilatlar adı altında ortaya çıxan və bizim gözü yumulu göylərə qaldırdığımız qurumların bir çoxunun İslamla əlaqəsi sadəcə adından ibarətdir...

Böyük korluq içində olduğumuzu etiraf etmək yerinə, sağlam rolu oynayırıq... Necə kor olmayaq ki, müasir toplum öndərləri arasında "Fiqhul Vaqi/Reallıq Fiqhini" öyrənməyi bidət sayan axmaqlar belə var...

Bütün bu çatışmamazlıqların təsbiti üçün, Müsəlmanlar başlarını soxduqları qumdan çıxarmalı, ətrafda baş verənləri izləməli, analiz etməlidirlər....

Bir çox hallarda İslami liderlərin danışığı, Amerika Dövlət Departamentinin mətbuat katibi Jennifer Psakinin, dəniz sərhəddi olmayan Belarusiya sahillərinə Hərbi donanma gəmiləri yanaşdırma vədinə bənzəyir...

Bir sözlə, qısır, dar baxışlı və əhil olmadığı hər sahəyə müdaxilə edib, işləri zay edən, kibirli bir "fəqih" nəsli yetişib...

Bunlarla yanaşı əhil olmadığı halda, üç beş "kadr", "kriteriya", "geopolitika" məzmunlu kəlimə əzbərləmiş saxta "Vaqiə Fəqihləri" də törəyib ki, bunlar işi daha da qəlizləşdirir...

Nihayi qərar verənlər üçün, qeyri Şəri bilgilərin əldə edilməsi "vacibin ancaq onunla tamamlandığı şey də vacibdir" qaydasına əsasən vacibdir. İstər bu bilgilər birbaşa, istər mütəxəssislərlə məşvərət yoluyla əldə edilsin.

Lakin, işin önəminə rağmən, layiq olduğu diqqət göstərilmir və İslam Ümməti mürəkkəb fətvalar sahəsində çox zəifdir.
 


  • Hənif bu ismarıcı bəyəndi
Ən çətin yıxılan büt, insanın öz nəfsidir...

#3 Usuli

Usuli

    Forum Əhli

  • Moderators
  • 1.265 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 20 noyabr 2015 - 03:21

Bu Sahədəki Zəifliyimizin Səbəbləri

 

Mürəkkəb fətvalar sahəsindəki zəifliyimizin bir çox səbəbi vardır. Onların önəmliləri aşağıdakılardır.

Öncəliklə lider və "alimlərimizin" bir çoxu, digər sahələrdə olduğu kimi bu xəstəliyin fərqində belə deyillər. Fərqində olmadığımız bir şeyi necə müalicə edə bilərik?

"Fiqhul Vaqi" mövzusu əslən kölgədə qalıb və üsul kitablarında belə bu problemə yetərli yer verilməyib. Bir çox kimsə, zəif yönünün üzə çıxacağından qorxduğu üçün, mövzunun kölgədə qalmasından məmnundur...

 

Dini elmlərə vaqif olanlardan bir qismi, təkəbbür və çox bilmişlik ədasına qapılır... Bu əda, başqalarıyla məşvərət etmələrinə, onlardan qismən də olsa asılı qalmalarına maneçilik törədir. Örnəyimiz Rəsulullah, lazım gəldikdə mütəxəssislərlə məşvərət etdiyi halda, bizim "qüdrətli" liderlər belə bir "zillətə" düşmək istəmirlər...

Ən güclü dövlətlərin idarəçiləri daima mütəxəssislərlə məşvərət etmə ehtiyacı hiss edərkən, bizim "mustağni" qrup əmirləri belə bir ehtiyac hiss etmirlər...

Digər bir tərəfdən alışılmış standart mədrəsə vərdişləri və köklü tənbəllik, əlavə elmlərlə məşğul olmağa mane olur.

 

Bütün bunlarla yanaşı, inkişaf edən dünyada hadisələri təqib etmək, şaxələnmiş sahələrdə mütəxəssis olmaq, hətta məşvərət üçün mütəxəssis tapmaq belə çətinləşib. Günü gündən incələnəcək bilgi miqdarı sürətlə böyüyür, metodları daha da qəlizləşir. Bu da öz növbəsində fəqihləri reallıqdan daha da uzaqlaşdırıb, asılılıqlarını artırır.

Bəzən isə, iş sadəcə mütəxəssis tapmaqla bitmir, əlavə xüsusi texnikaya, hətta laboratoriyalara ehtiyac olur. Məsələn Enerji içkilərinə öküz spermi qatıldığı iddiası ancaq laboratoriya şəraitində incələnə bilər...
 


  • Hənif bu ismarıcı bəyəndi
Ən çətin yıxılan büt, insanın öz nəfsidir...

#4 Usuli

Usuli

    Forum Əhli

  • Moderators
  • 1.265 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 20 noyabr 2015 - 03:22

Vaqiə Fiqhindən Cahil Olmanın Fəsadları

 

Şəri hökmləri təhrif etmək çox çətindir. Ortada min illik miras var. Bir kimsə istədiyi qədər "Cihad fərz deyil" desin... Onun yalan danışdığını anlamaq üçün bir neçə fiqh kitabına nəzər salmaq yetərlidir....

Lakin bir kimsə, "Çeçenistandakı savaş Cihad sayılmaz, Kadırov da, müxaliflər də müsəlmandırlar" şəklində reallıq bulandırmağa çalışarsa, buna inanacaq bir çox kimsə vardır.  

Şəriəti təhrif etmək çətin, Vaqiəni/Reallığı bulandırmaq isə daha asan olduğu üçün, İslam düşmənləri və İslam daxili fəsadçı qruplar bu boşluğu mütəmadi istifadə edirlər.

Müsəlmanlarda informasiya təhlükəsizliyi mexanizminin mövcud olmadığını da nəzərə alsaq, faciənin miqyası dəfələrlə böyüyür...

Digər bir tərəfdən bu fəsad, sadəcə liderlərlə məhdud deyil, həmçinin avamı da əhatə edir...

 

Vaqiədən cahil olmaq, eynilə Şəriətdən cahil olmaq kimi, Axirətin itirilməsinə səbəb təşkil edəcək qədər qorxulu bir qəflətdir.

Əgər siz, fasiqi salihdən, bağini adildən, islah edəni fəsad çıxarandan ayıracaq qədər reallıq bilgisinə sahib deyilsinizsə, bu və bənzəri siniflərə yönəlik əhkamları necə tətbiq edəcəksiniz?   

Adilin yanında olduğunuzu düşünərkən bağinin, salihin yanında olduğunuzu düşünərkən fasiqin yanında olacaqsınız...

PKK ilə savaşmaq adıyla göndərilən, lakin həqiqətdə digər müsəlmanlara güllə atdığının fərqində olmayanlar, Xilafət gətirəcəyi inancıyla Türk hökümətinin dəstəkçisi olan, lakin həqiqətdə usta bir siyasətçinin onları istifadə edib, atdığının fərqinə varmayanlar və bir çox bənzəri kimsələrin bu zəlil hala düşmə səbəbi, reallıqlardan qafil olmaqdan başqa bir şeydirmi?
 


  • Hənif bu ismarıcı bəyəndi
Ən çətin yıxılan büt, insanın öz nəfsidir...

#5 Usuli

Usuli

    Forum Əhli

  • Moderators
  • 1.265 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 20 noyabr 2015 - 03:25

Bu Təhlükədən Necə Qorunaq?

 

Vaqiədən xəbərdar olmaq, əksər hallarda ciddi bir əhliyyət tələb etmədiyi üçün, kimisə təqlid etmənizə lüzum qalmır.

Hətta fiqhi sahədə birini təqlid edir və onun mürəkkəb fətvasının bina edildiyi "qeyri Şəri bilginin" yanlışlığına və ya aktuallığını itirdiyinə əmisinizsə, nihayi qərarla razılaşmanız doğru olmaz.

Məsələn "Mücahidin darul hərbdə bığ və dırnağını uzatması məndubdur" fətvası Hənəfilərdə məşhurdur. Məndubluq səbəbi isə, düşmənin bu görünüşlü bir adamdan qorxması və dırnağın əlbəyaxa döyüşlərdə silah kimi istifadə edilməsidir.

Lakin, günümüzdə bu səbəblər ortadan qalxmış və bu səbəblər üzərinə bina edilmiş nihayi qərar olan "məndubluq" hökmü öz qüvvəsini itirmişdir.

Vaqiə sahəsindəki qəflətin aşkarlanması daha asandır. Bu asanlığa rağmən, təhqiqi tərk edib, təqlidə sarılmaq məqbul bir yol sayıla bilməz. 

Yaxud hansısa "alim" sizə İŞİD in salah üzrə olduğunu, müsəlman qanı tökməkdən uzaq durduğunu söyləyir və dəstəkləmənizi tələb edirsə, siz də reallıqda bunun belə olmadığını bildiyiniz halda, təqlid olaraq "alimin" sözünü qəbul edirsinizsə, bu artıq təqlid yox, ruhi xəstəlikdir...

Mürəkkəb fətva düsturundakı, "vaqiə" qismini imkan daxilində özünüz formalaşdırmağa çalışın! Beləcə varacağınız nihayi qərarlar daha sağlam olar.

 

Allaha həmd olsun. Günümüzdə komunikasiya vasitələri və səyahət imkanları dünyanı bir kənd halına gətirib. Sizi Birmadakı Müsəlmanların halımı maraqlandırır? İnternetdən bu sahədə xeyli video məlumat toplaya bilər, təyyarəylə rahat bir şəkildə ora gedib, hadisələrlə yerindəcə tanış olarsınız...

Sizi Kadırovun qurduğu "İslam dövləti" maraqlandırır? Onların "İslamı" haqda internetdən xeyli video məlumat toplaya biləcəyiniz kimi, bir neçə saata ora gedib, Ali Cifri kimi köpəklərin sayəsində "damarında Peyğəmbərimizin qanı axan" Kadırovun idarəsindəki  "dövləti" öz gözünüzlə görün...

 

Bütün bunlara əlavə olaraq, tutarlı bir təhlil qabiliyyətinə sahib olmaq məqsədilə, təhlil qaydalarını, bilgi toplama və incələməyi öyrənin. Bunun üçün daha öncə yazdığımız "Təhlilin Təməl Prinsipləri" adlı məqalənin faydalı olacağını düşünürük.

Nə Səudiyyədəki "evimlə məsciddən başqa heç bir yere getməmişəm" deyərək öyünən "fəqihlərimiz", nə də videonun, internetin icadından xəbərsiz Hindistan "mühəddislərimiz", başqa sözlə "mələk alimlər" sinfi, Ümməti düşdüyü zillətdən çıxaracaq deyil...

Problem çox böyükdür və bir məqaləylə tam işıqlandırılması mümkün deyil. Lakin imkanlarımız daxilində bu məsələyə diqqət çəkmək, müsəlmanları ehtiyatlı və tədbirli davranmağa dəvət etmək istədik. Həmd yalnız Allahadır.

Mövzu ilə bağlı oxunmasını tövsiyə etdiyimiz iki ayrı məqalə vardır:

Əməl Edilməyəcək Fətvalar

Dünyəvi Bilginin Önəmi
 


  • Hənif bu ismarıcı bəyəndi
Ən çətin yıxılan büt, insanın öz nəfsidir...




Bu mövzunu oxuyan istifadəçi sayı: 2

0 İstifadəçi, 2 Qonaq, 0 Anonim