3 replies to this topic

[Muqallid]

Əssəlamu Aleykum Va Rahmətullah

Dəyərli və Əziz qardaşlar!

Allahın zatından və sifətlərindən başqa şeylərə and içmənin hökmü nədir? Misal olaraq Peyğəmbərə və ya Kəbəyə? Fəqihlər bu mövzu haqqında nə buyurub? Xüsusən Hənəfi fəqihləri? Allah Azzə və Cəllə siziləri haqqa müvəffəq etsin. (Əmin) 

[Muslih]

Aleykumus Salam və Rahmətullah
Ümumi prinsip olaraq Allahdan başqasına and içmək caiz deyildir. Bəzi alimlər haram, bəziləri məkruh saymışlar. İstisna olaraq hansısa alim buna cəvaz vermiş ola bilər. Lakin, mən belə bir görüşlə qarşılaşmamışam.

İbn Qudəmə bu haqda "Əl Muğni" adlı əsərində deyir:
 

ولا يجوز الحلف بغير الله تعالى ، وصفاته ، نحو أن يحلِف بأبيه ، أو الكعبة ، أو صحابي ، أو إمام , قال الشافعي : أخشى أن يكون معصيةً
قال ابن عبد البر : وهذا أصلٌ مُجمَعٌ عليه

"Uca Allahdan və Onun sifətlərindən başqa şeyə and içmək caiz deyildir. Məsələn: Ataya, Kəbəyə, Səhabəyə və ya hansısa imama and içmək kimi.
İmam Şafi belə demişdir: Belə andın günah olacağından qorxuram.
İbn Abdil Bərr belə demişdir: Bu, (Allahdan başqasına and içməyin caiz olmadığı) üzərində icma edilmiş bir prinsipdir."

İmam Nəvəvi "Əl Məcmu" adlı əsərində "caiz deyil" sözünü izah mahiyyətində deyir:

واختلِف هل الحلَف بغير الله حرامٌ أو مكروهٌ , للمالكية والحنابلة قولان ، ويجعل ما حكاه ابن عبد البر من الاجماع على عدم جواز الحلف بغير الله على أن مراده بنفى الجوازِ الكراهةُ
 

"Allahdan başqasına and içməyin haram yoxsa məkruh olduğu haqda ixtilaf edilmişdir.
Malikilərin və Hənbəlilərin bu haqda iki görüşü vardır. İbn Abdil Bərrin "Allahdan başqasına and içməyin caiz olmadığı" haqda nəql etdiyi icmadakı caizliyi nəfy etməkdəki qəsdini məkruhluq olaraq anlamışlar."

[Bakuvi]

Qardaş! Guraba yayın evi tərəfindən tərcümə edilmiş Dr. Muhəmməd bin Abdur Rahmən Əl Xuməyyisə aid olan “Hənəfi Uləmasına Görə Şirk və Səbəbləri” adlı kitabda İbn Nuceym Əl Misri Əl Hənəfiyə nisbət edilən belə bir fətva oxudum: ”Həyatım və sənin həyatınla yəmin edərim deyənin küfründən qorxular” Əl Bəhrur Raiq: 3/88, 5/124.

Məsələ ilə bağlı bir qaynaq daha göstərilmişdir. Əl Fətava Əl Hindiyyə: 6/323, 326 Mövzu ilə bağlı olduğundan burada yazmağı qərara aldım. İmakan daxilində münasibət bildirərdiz.

 

 

[Usuli]

Bu cür kitablar Hənəfi məzhəbinin mövqeyini ifadə edə bilməzlər. Çünki, adətən saxtalaşdırma, təhrif və bənzəri şeylərlə dolu olurlar. Məzkur kitabdakı alimlərin bir çoxunun vəfatı Muhəmməd bin Abdil Vəhhab dəvətindən sonraya aiddir... Məzhəbsiz olduqları üçün xalq tərəfindən rədd edilən bu dəvət bir çox ölkədə yerli məzhəblərin maskalarına bürünmüşdür. Səudiyyədə Hənbəli, Hindistanda Hənəfi və s. Mənə bu cür Hənəfilərdən biriylə görüşmək nəsib olduğu üçün onları qismən tanıyıram. Bu "Hənəfi" böyük bir mədrəsə sahibiydi, orada mötəbər bir Hənəfi kitabından fiqh dərsi keçərkən Həcc bölümünün sonunda "Rəsulullahdan şəfaət istəməyin müstəhəbliyi" hökmünü fərqinə varmadan oxumuşdu. Tələbələr "siz bizə daima bunun şirk olduğunu öyrədərdiz" deyəndə kitabı yırtıb, "şirk kitabı" elan etmişdi...

Türkiyədə Sələfilərin rəisi Abdullah Yolçu belə Hənəfi məzhəbi adı altında gizlənir. Halbuki o yayın evinin indiyə qədər bir dənə Hənəfi kitabı çap etdiyi duyulmayıb. Abdullahın özü isə Hənəfi məzhəbinin mötəməd kitablarının adlarını belə sadalaya bilməz...

 

Suala gəlincə, Hindiyyənin müvafiq səhifəsində elə bir şey tapmadım. Bəhrdə isə Quhistənidən nəqlən ömrə and içildiyi zaman buna vəfa göstərməyin bəziləri qatında küfr olduğu qeydi var. Lakin kitabın müəllifi İbn Nuceym elə o kitabda dəfələrlə öz ömrünə and içir.

Biz ümumi prinsip olaraq izah etdik ki, Allahdan başqasına and içmək caiz deyildir. Bu həmçinin Hənəfi alimlərinin görüşüdür.