بسم الله الرحمن الرحيم
Filan vəli yuxuda Allahı görüb və Allah ona və müridlərinə seçkilərdə filankəsə səs verməyi əmr edib… Yaxud hansısa Şəri bir məsələdə ona məlumat verib… Məsələn Quranı mənasını bilmədən oxumağın ən üstün əməl olduğunu deyib…
Bütün bu safsataların bir çoxunu günümüzün Hənəfi-Maturidilərindən eşidirik…
Halbuki, Maturidi və bir çox Səmərqənd şeyxi Allahın yuxuda görülməsini şiddətlə inkar etmiş, hətta bunu bütpərəstliyə bənzətmişlər. Əslində problem kiminsə belə bir iddia etməsindən daha çox, bu iddiaların nəticələri və Şəriətə nisbət edilən hökmlərdir… Allahdan yuxuda siyasi fətvalar alınmasındakı mənfəət qoxusu isə, uzaqdan hiss ediləcək qədər kəskindir…
Məşhur Hənəfi alimi Əbul Bəqa Əl Kəfəvi (v. 1094 h/1683 m) Əbu Mənsur Əl Maturidinin (v. 333 h/944 m) uca Allahı yuxuda görmək barədəki görüşünü nəql edir:
واستحالَ الإمامُ أبو منصورٍ رحِمه الله رؤيةَ اللهِ تعالى في المنامِ ، واختارَه المحقّقون وإن جوَّزَه بعضُ الأئمةِ بلا مثالٍ ولا كيفيةٍ
“İmam Əbu Mənsur (Əl Maturidi) - Allah ona rəhmət etsin - uca Allahın yuxuda görülməsini qeyri-mümkün saymışdır. Bəzi imamlar bunu misil və keyfiyyət olmadan caiz görsələr də, təhqiq əhli alimlər Əbu Mansurla həmfikirdirlər.”
Qaynaq: Əbul Bəqa Əl Kəfəvi: Əl Kulliyyat: 474
Hənəfilərdən Taqiyyuddin Əl Ğazzi (v. 1010 h/1601 m) Maturidinin, Əhməd bin Mudarın və Səmərqənd şeyxlərinin bu barədəki görüşünü nəql edərək deyir:
قال في "الجواهر" : قال في "الفتاوي" رؤيةُ الله تعالى في المنامِ ، تكلَّم فيه المشايخُ ، فقال أكثرُ مشايخِ سمرقنْد : لا يجوز ، حتى قيل لأحمدَ بن مُضَرَ : إن الرجل يقول : رأيتُ اللهَ في المنامِ ، فقال أحمدُ : إن مثلَ الإلهِ الذي رآه في المنامِ كثيرٌ ما يَراه الناسُ في السُّوق كلَّ يومٍ
وقال أبو منصورٍ الماتريدي : هو شرٌ مِن عبادةِ الوثن . واستحسنَ جوابَ أحمدَ ، والسكوتُ في هذا الباب أحسنُ
“393: ... “Əl Cəvahir” adlı kitabda “Əl Fətəva” adlı əsərə istinadən deyilir: Şeyxlər uca Allahın yuxuda görülməsi barədə danışmışlar. Səmərqənd şeyxlərinin əksəriyyəti bunun mümkün olmadığını demişdir. Hətta Əhməd bin Mudara “birisi yuxuda Allahı gördüm deyir” xəbəri verildikdə belə cavab vermişdir: Onun yuxuda gördüyü ilahdan insanlar hər gün bazarda çox görürlər.
Əbu Mənsur Əl Maturidi belə deyir: Bu iddia bütə ibadətdən (digər mətnə görə: belə birisi bütpərəstdən) daha pisdir! Beləcə Əhməd bin Mudarın cavabını xoş qarşılamışdır. Bu barədə susmaq daha gözəldir.”
Qaynaq: Taqiyyuddin Əl Ğazzi: Ət Tabaqatus Səniyyə: 2/110
Riyad: 1410/1989
